Tục ngữ có câu:
Đầu heo đặt xây ra,
Đầu gà đặt xây vô.
cho chúng ta một khái niệm về quy
luật vị trí bày biện lễ vật trước bàn hương án.
Tục lệ cổ truyền của dân ta, ngày đầu năm mới, thường cúng gà để tạ ơn tiên tổ,
ông bà, đất đai, vườn tượt (nội gia viên trạch) cầu được lộc phước trọn năm.
Bài vè sau
đây có thể cho ta biết rõ về cách coi
giò gà, thông qua giò gà đoán định sự tốt xấu, điềm dữ lành, điều vạ gió
tai bay, buổi thịnh suy biến đổi của đời người, của thời cuộc bể dâu. Cũng qua
giò gà, người ta úc đoán năm tang chế buồn phiền, tháng đi thi đắc lộ, gặp bạn
tốt đặng mừng, tránh người hung, kẻ dữ. Hoặc là bán buôn đại lợi, hoặc gặp
kẻ xấu vu oan, gặp lúc cửa nhà tan hoang, hay đặng khi thời lai phong tống, lời
nhường nhịn chấp tranh…
Từ màu sắc
chân gà đã luộc cho đến vị trí các móng chân, úp cong vào, hay hở hang ra, màu
gân máu, da hồng tươm mỡ…Tất thảy, từ đôi chân gà luộc tự nói những điều rủi may. Chúng ta
có thể coi bài vè cúng gà sau đây như một quy lệ bất thành văn, giúp ta làm thầy bói trước khi chúc nhau năm mới an khang
thịnh vượng:
Đầu năm ra mắt cúng gà
Cúng ông Hành Khiển cùng là Hành
Binh
Coi giò
phải bói cho tinh
Xem
tường màu sắc thân hình rủi may
Đôi giò
cần để thẳng ngay
Nhuận
hồng vàng ánh năm nay mới giàu
No nồi 1 chân móng sít sao
Đỡ cái 2 chặt chẽ mới giàu mới sang
Đỏ mà
gân máu nổi loang
Là điềm
hao của tan hoang cửa nhà
Trắng
xanh bềnh bệt thây ma
Ấy điềm
tang chế ông bà cháu con
Da gà
tươi mướt vàng son
Đi thi
mới đậu, đi buôn mới lời
Khe
chân gà hở tơi bời
Tiền vô
rồi cũng phủi rồi tay không
Ba ngón
đội lên một chồng
Tốt thì
có tồt phải phòng người trên
Nhờ
người giúp đỡ mới nên
Tự mình
tự chủ không bền đặng lâu
Cùng ba
ngón chân chụm đầu
Một
hàng ngang mặt thúng đâu đựng tiền
Ngón
cái mà cong nghiêng nghiêng
Đâm vào
khe hở lụy phiền đến nơi
Oan phi
khẩu thiệt tơi bời
Tai bay
vạ gió biết đời nào yên
Nồi no
như nở cười duyên
Da hồng
tươm mỡ của tiền đầy kho
Da chân
xam xám màu tro
Gân
xương khô héo có lo cũng nghèo
Đôi giò
cái trễ cái treo
Bên
cao, bên thấp nằm queo một mình
Da gà
mỡ đọng lung linh
Làm dỡn
được thiệt mặc tình vui chơi
Bốn
ngón đều ngay lên trời
Nồi rọ
xẹp lép thì thôi còn gì
Gặp năm
tuổi xấu thêm nguy
Ốm đau
tang chế quan phi tụng đình
Ngón
chân rời rạc thân hình
Thiếu
người giúp đỡ, thiếu tình hữu giao
Gặp cơn
sóng gió ba đào
Một tay
lèo lái ai nào giúp ta
Chân gà
cấm hở quẹo ra
Da gà
tươi nhuận mới là bình an
Cúng gà
ra mắt nghiêm trang
Làm
gà cho kĩ luộc càng thêm tinh
Có
kiêng chắc có thần linh
Cầu ông
Hành Khiển, Hành Binh hộ trì
Cho nhà
gặp hội lễ nghì
Tết về
lại một chu kì đầu năm.
Ba ngày đầu năm, ngắm nghía giò gà, đoán
lui bói tới, bàn luận đôi câu, cũng lắm điều thú vị. Nhưng hãy nhớ ngắm cho kỹ,
luộc cho khéo, kẻo biết đâu già lửa, nước trào sôi, hay mới chín tới đã vội vớt
gà ra, làm biến lệch sắc màu, nứt nẻ gân da, giò gà khô cứng.. mà sinh ra nhầm
quẻ!
Nay, việc coi giò gà không làm bận
lòng trong tiến trình thực hiện nếp sống văn hóa văn minh đô thị.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét