Hòa Vang

DỘP DỘP AN NGHĨA

Những tháng giáp tết gío bấc lạnh lùng như cắt vào da thịt, cũng là lúc lũ trẻ quê chúng tôi ra đồng bắt sìa. Từ đáy nước, trên mặt bùn của những con kênh, mương…xuất hiện những lổ hẹp, đó là nơi mà các con sìa đi “trú đông”. Chỉ cần mò tay xuống lổ ấy là bắt được sìa.  Ngoài ra, khi mùa hè đến, ao hồ cạn, lũ trẻ chung tôi rũ nhau đi mò sìa. Sìa nhiều nhất  là vùng Bàu Nghè (rộng khoảng 70 ha) thuộc thôn An Ngãi Tây 2, xã Hoà Sơn (Hoà vang -TP. Đà Nẵng) ở đây trữ lượng ốc bưu và sìa có thể nhiều nhất khu vực TP. Đà Nẵng. Giá sìa ở đây khoảng 5.000 đồng / kg. Có con “sìa chúa” nặng đến 0,3 lạng. Tuy nhiên, sìa ăn ngon nhất lớn cở dưới 3 ngón tay.

Con sìa (có nơi gọi là con vọp, con dộp dộp) thuộc họ nghêu, sò; sinh sống chủ yếu dưới bùn, có nhiều ở các đầm, ao, bàu, hồ, kênh, rạch. Khi còn nhỏ có màu xanh đen, khi lớn có màu xám đen; di chuyển bằng cách thè lưỡi ra bơi trong nước. Khi có tiếng động thì chúng ngậm  chui xuống bùn trốn. Sìa bắt về chế biến thành các món ngon như luộc, hấp, nướng, nấu cháo, làm mọc... Để cho sìa không có mùi bùn, cần phải ngâm qua nước vo gạo một đêm để sạch các chất nhờn và được chùi rêu mốc bám trên mình, rửa sạch lần cuối cùng trước khi chế biến các món ăn. Sau đây là vài món ăn hấp dẫn từ sìa.

-Sìa hấp lá chanh: (có khi là lá gừng) rất độc đáo. Sìa hông sơ vừa hả miêng vỏ. Lấy từng lá chanh hay lá gừng nhét vào trong vỏ sìa, sau đó  đem hấp. Khi ăn, dùng tay gỡ sìa ra chấm với muối tiêu chanh hay nước mắm Nam Ô có ớt, gừng. thịt sìa hoà quyện với hương vị lá chanh, lá gừng làm cho món ăn có hương vị rất riêng.

- Sìa um: Trộn đều sìa đã luộc với các loại gia vị như ớt, sả, tiêu, dầu... rồi um nhẹ cho gia vị thấm vào thịt sìa. Có nơi người ta còn thêm ít đọt rau sưng cho sìa có hương vị hấp dẫn hơn.

- Cháo sìa: Lấy nước luộc sìa nấu nếp hoặc gạo cho nhừ. Luộc sìa vừa chín lấy thịt xào, um với các loại gia vị và nêm vừa ăn. Khi cháo nhừ, bỏ sìa đã chế biến vào soong, nêm bột nêm, gia vị, nhắc xuống múc ra tô và bỏ thêm các loại rau thơm như rau răm, rau húng, ớt xắt lát lên trên tô cháo, ăn nóng. Cháo sìa ăn rất mát.

- Mọc sìa: Luộc sìa đến khi vừa há vỏ thì nhắc soong xuống, gỡ lấy phần thịt bên để ráo nước rồi băm nhuyễn( có thể thêm một ít thịt heo nạc, nấm mèo vào băm cùng). Sau đó, cho vào ít tiêu bột, bột nêm, đường, đậu phụng rang giả dập, bún tàu…,rồi bỏ vào 2-3 quả trứng gà(vịt), đánh đều. Lấy những chiếc lá chuối vừa tầm đã hơ lửa  xong cho vào chén ăn cơm rồi múc hỗn hợp sìa băm nhuyễn đổ vào đến khoảng ba phần tư chén là vừa. Thêm một ít rau thơm như ngò gai, húng, rau răm, hành… Túm các góc của lá chuối và buộc lại bằng dây ni long xong cho vào nồi nước đang sôi hấp cách thủy. Đợi khoảng 15 phút là có thể thưởng thức được. Trước khi ăn, dùng dao thật bén cắt ra thành từng miếng vuông vức vừa miệng. Món này ăn kèm với rau sống, khế, chuối chát… rất ngon và lạ.

            Ở quê tôi, các bà mẹ quê còn nấu canh sìa với rau muống, rau lang, bồ ngót, mồng tơi, chuối chát…hoặc xào sìa với sả, ớt, nghệ. Theo đông y, sìa có tính hàn, nên phải ăn kèm với lá chanh, gừng, sả, ớt... là những thực vật tính nhiệt để vừa trung hòa cho hợp với tỳ vị, vừa tạo món ăn được thơm ngon.